U Mawtbo Umthoyo d’Bethnahrin frısle buyono bi cohnutho da 110 eşne du: “U ağonaydan du tewdico du qtolğenso kımdawım”

BETH NAHRAIN — U buyonano d’MUB ba melani kımşare; U trajedi wa tehriwe du qtolğenso dsim ban 1915 mqabıl da came Mşihoye şerşoye d’Bethnahrin u d’Anatolya, hani 110 ışne kımdawmi. Liyan, a came Mşihoye ban 1915 mi celtho di hiyoyuthathe, di haymonuthathe udi mardutho dkıtwolın, qtili. Bu qayto dan 1915, bi netiçe dzayıd u qtolğenso calu camaydan b’Turabdin, b’Ğarzan, b’Omid d’Bethnahrin ubğer qlime, ha ma came şerşoye du Madenho Mescoyo mamte l’qento du tetimo. İ catiruthayde i marduthoyto, momunoyto udu cılım mahrıwi.

U tcoyo wu tetciyo du gunhano dmacış lu camaydan, uba mamle ruşmoye dsımla i dawle latyo mümkün dmikasyo i şroruthathe. U cwodo du lhoyo da midonoywotho dxlıqilın a came, hawbo rabo mqabıl di noşutho’yo. İ Quthutho d’Turkiya, bu tenkiro du qtolğenso dsim ba ışne haroye di mamlaxtho Cuthmanoyto uba şartat du qrobo qamoyo dbritho, lo u şuwolo dkito gıdsofe, u loste a tehriwe dsim gıdmıbne. Turkiya inaqla dnufqo moro lu makthabzabno di mamlaxtho u dımqadşo i mşatsonuthayda, klozım inaqlayo dobo u hşowo du qtolğenso dan 1915’ste.

MUB mırle; Ba siyasat du tenkiro, dha şıkıl udi tawditho a şuwole laybe dmışroyi. U badal du qtolğenso mıqa dhowe yaquro’ste, laybe dmitahzım mi şroruthayde. Bu zabnano zıd me 500 alfo Suryoye bşıkıl barbıroyo qtili, uba casro alfayo jbiri dımşahlıfi i tawdithathe, i hiyoyuthathe u dtocın u leşonathe. Bu qonuno di golutho’ste trelın ba mo alfayo dmıqtoci mu athrathe, ubu şıkılano cwid dmikamlo i harake du tendifo demografiqoyo. Hani 110 eşne i siyase du qtolğensano cal dıkmisomo mqabıl du camaydan, u mnoyo-u nüfus’ayde naqıs.

İ qutnutho d’Turkiya, cal dlo kmaqbılo dluqyo fotho b’fotho bi şrorutho du qtolğenso, u şuwolano nqil la platforme Emwothoye, u mıdle dukthe bu yawmoyo du ray gawonoyo. Calathe, me ğalabe athrawotho mawde bu qtolğensano dsımwo calu camaydan. Ma 2015, bi mşablonutho du ağunaydan u dhın ma rişone da citothaydan u siqumo d’15 Hziron, mbayın xıd yawmo du qtolğenso da Suryoye. Liyan b’Hziron da 1915 cal dzayıdwo u qtolğenso calu camaydan, u yarhano kıtle sukolo u ulsoyutho rabtho dmitathkıri a Sohdaydan du Sayfo bu siqumano.

MUB komır; U ağuno dkobina leşan dmawdıcina u Sayfo lbritho, bğalabe athrawotho mte l’netiçat towe. Mqabıl du jurhano udi trawma, kull barnoşo dkıtyo moro tirto-wijdan lıklozım dfoyış şalyo. Bu asasano, kımaczımina kull noşo dhodır a hfitwotho du Sayfo bu athro ubi golutho, u dtolıb u hşowo du trajediyano dcayış u camaydan. Xıd Mawtbo Umthoyo d’Bethnahrin, kıqorina lu camaydan lu ağuno mqabıl di zihniye dkıtwola nişo dluhyo u camaydan mu makthabzabno, ula hayle Emwothoye’ste bnişo dmaqbıli i şroruthathe d’Turkiya u dsaymi hbose siyasi, qonunoye u momunoye acla. Me gabo hreno, bi cohnutho du yawmo şatonoyo da 110 ışne du Sayfo, b’iqoro kımathkırina a sohdaydan, u kıkurhina a qatole.